Edukacja prozdrowotna rodziców - ZDROWE ŻYWIENIE DZIECI W WIEKU PRZEDSZKOLNYM

Prawidłowe żywienie dzieci w wieku przedszkolnym.

 

Prawidłowe żywienie dzieci w wieku przedszkolnym warunkuje właściwy rozwój, utrzymanie sprawności fizycznej, intelektualnej i emocjonalnej.

Wartość energetyczna całodziennej diety dziecka w wieku 4-6 lat powinna wynosić ok. 1400 kcal. Energia dostarczana z pożywieniem jest niezbędna do prawidłowego przebiegu wszystkich procesów zachodzących w organizmie. Pożywienie powinno dostarczać organizmowi dziecka odpowiednią ilość energii oraz składników pokarmowych i płynów, we właściwych proporcjach. Podstawą zbilansowanej diety dzieci jest taki dobór produktów z różnych grup, który pozwala na przygotowanie pełnowartościowych posiłków.

Produkty polecane w żywieniu dzieci powinny mieć dużą wartością odżywczą i jakość zdrowotną; polecana jest żywność naturalna, świeża, mało przetworzona.

W całodziennej diecie dziecka w wieku przedszkolnym należy uwzględniać mleko i jego przetwory, jaja, chude mięso, wysokogatunkowe wędliny, produkty zbożowe z pełnego przemiału ziarna, tłuszcz (masło, oleje) oraz świeże warzywa i owoce.

Dieta dziecka w wieku przedszkolnym powinna być urozmaicona, umiarkowana, z uregulowanymi porami spożywania posiłków, z ograniczeniem ilości soli i cukru.

Dziecko powinno spożywać 4-5 posiłków w ciągu dnia, w tym 3 posiłki podstawowe: śniadanie, obiad i kolację oraz 2 mniejsze posiłki dodatkowe: drugie śniadanie i podwieczorek. Liczbę posiłków spożywanych w ciągu dnia przez dziecko, które uczęszcza do przedszkola, należy skorelować z posiłkami podawanymi w przedszkolu.. Z badań prowadzonych między innymi w Instytucie Matki i Dziecka, wynika, że około 25% dzieci w wieku przedszkolnym jest żywiona w sposób nieprawidłowy.

 

Główne błędy żywieniowe obserwowane w żywieniu dzieci w wieku przedszkolnym to:

• małe ilości warzyw, zwłaszcza bogatych w karoten, oraz będących źródłem witaminy C,

• zbyt duża ilość słodyczy w diecie dzieci: znaczna ilość cukierków, lizaków, batonów, gum do żucia oraz słodkich napojów. Nadmiar sacharozy i innych cukrów dodanych w diecie dzieci może oddziaływać niekorzystnie na wchłanianie składników mineralnych, takich jak cynk i żelazo. Natomiast duży udział soków owocowych i słodkich napojów w diecie może niekorzystnie wpływać na ich parametry antropometryczne, tzn. na wysokość i masę ciała, a przede wszystkim przyczyniać się do powstawania niedoboru masy ciała lub do nadwagi,

• zbyt małe spożycie wapnia, który stanowi podstawowy materiał budulcowy kości i zębów.

Sposób żywienia dzieci w wieku przedszkolnym zależy od środowiska rodzinnego. Edukacja żywieniowa powinna uświadamiać, jakie są cele prawidłowego żywienia.

Ważną sprawą jest przekazanie dziecku prawidłowych nawyków żywieniowych, korygowanie złych przez osoby dorosłe zarówno w domu jak i przedszkolu. Należy doskonalić dobre zwyczaje, które udało się wypracować. Dziecko w wieku przedszkolnym warto angażować w racjonalne zakupy zdrowych produktów spożywczych, uczyć układania kolorowego jadłospisu i przygotowywania podstawowych posiłków. Ozdabianie kanapek kolorowymi warzywami to wspaniała zabawa i okazja do zapewnienia przedszkolakowi zdrowego posiłku. Dziecko powinno znać i odróżniać potrawy zdrowe od tych, których należy unikać oraz wiedzieć, dlaczego.

Najczęstsze problemy zdrowotne dzieci w wieku przedszkolnym związane z nieprawidłowym żywieniem.

• Nadwaga

  • Nadwaga to zaburzenie odżywienia, wynikające z dysproporcji pomiędzy energią uzyskaną z pożywienia a energią wydatkowaną przez organizm dziecka. Prowadzi to w konsekwencji do przyrostu masy ciała, wyrażającego się przede wszystkim nadmiernym rozwojem tkanki tłuszczowej. Otyłość może wywierać niekorzystny wpływ na rozwój psychiczny dziecka, np. z powodu konfliktów z rówieśnikami nieakceptującymi otyłego kolegi oraz z powodu jego mniejszej sprawności fizycznej.

• Niedożywienie

  • Niedobory żywieniowe u dzieci w tym wieku mogą skutkować zaburzeniem rozwoju fizycznego polegającym na braku prawidłowych przyrostów masy ciała, utracie masy ciała, a w konsekwencji na zahamowaniu przyrostów wysokości ciała. Niedobory pokarmowe mogą dotyczyć wszystkich lub niektórych składników odżywczych.

  • Przewlekły niedobór wapnia i witaminy D w diecie może skutkować między innymi rozwojem krzywicy, uniemożliwia osiągnięcie odpowiedniej masy kostnej, a tym samym zwiększa ryzyko rozwoju osteopenii lub osteoporozy w dorosłości. Odpowiednie zbilansowanie diety dziecka w zakresie tych składników jest tym bardziej istotne, że w okresie od 4 do 6 roku życia dziecka zachodzi intensywna mineralizacja kości, pojawiają się nowe punkty kostnienia. Dzieci niedożywione częściej chorują. Za infekcje układu oddechowego, a czasem za dłuższy i cięższy ich przebieg odpowiedzialne może być zmniejszenie odporności spowodowane niedoborem w diecie, między innymi witamin i składników mineralnych. Badania epidemiologiczne wyraźnie wskazują na związek między niedoborem witaminy D a zwiększoną częstością występowania zakażeń układu oddechowego, co być może wiąże się między innymi z wpływem tej witaminy na mechanizmy odpornościowe organizmu.

  • Niedobór żelaza w diecie odpowiadać może za większą podatność na zakażenia układu oddechowego, zaburzenia funkcji poznawczych, gorszy rozwój motoryczny dziecka. Czasem jedynymi objawami przewlekłego niedoboru żelaza w diecie może być gorsze samopoczucie dziecka: apatia lub rozdrażnienie, ból głowy, osłabienie, niechęć do zabawy.

• Próchnica zębów

  • Podatność na rozwój próchnicy zależy między innymi od predyspozycji osobniczej, występowania niektórych chorób, niedostatecznej lub niewłaściwej pielęgnacji jamy ustnej, a także od nieprawidłowego sposobu odżywiania się (pojadania między posiłkami, spożywania nadmiernej ilości słodyczy oraz słodkich i gazowanych napojów, niedoboru w diecie wapnia, fosforu, witamin i niektórych mikroelementów).

  • Badania potwierdzają zależność między występowaniem próchnicy a ilością spożywanego cukru oraz znaczenie profilaktyczne późniejszego wprowadzania do diety dziecka słodyczy.

• Alergia na pokarm

  • Alergia na pokarm jest definiowana jako powtarzalna, niepożądana reakcja kliniczna spowodowana specyficzną odpowiedzią immunologiczną organizmu na składnik/składniki danego pokarmu.

  • Objawy alergii u dzieci mogą dotyczyć prawie każdego narządu. U dzieci w wieku przedszkolnym najczęściej są to objawy ze strony skóry (atopowe zapalenie), przewodu pokarmowego (wymioty, biegunka, wzdęcie brzucha), układu oddechowego (nawrotowe zakażenia) albo zahamowanie przyrostu masy ciała, a następnie wzrostu.

  • Objawy alergii na pokarmy mogą wystąpić bezpośrednio po ich spożyciu lub w ciągu kilku dni do kilku tygodni od wprowadzenia nowego pokarmu.

  • Podstawę leczenia alergii na pokarmy stanowi tzw. dieta eliminacyjna polegająca na czasowym wyeliminowaniu z diety dziecka szkodliwego składnika pokarmowych z jednoczesnym wprowadzeniem na jego miejsce składnika zastępczego o równoważnych wartościach odżywczych.